Палестинанын Сириядагы элчиси Самир аль-Рифаи Башар аль-Асаддын режими 2000-жылдан 2024-жылга чейин 1,784 палестиналык туткунду түрмөлөрүндө жоготконун билдирди.
Дамаскта жайгашкан Палестина элчилигинде Анадолу агенттигине маек берген аль-Рифаи бул сандар документтештирилгенине карабастан, чыныгы көрсөткүчтөр мындан да жогору болушу мүмкүн экенин, анткени көптөгөн учурлар катталбай калганын айтты.
Жоголгондорду документтештирүү
Аль-Рифаи жоголгон туткундардын ысымдары, камакка алынган даталары жана кармалган жерлери жазылган кагаз делону көрсөттү. Алардын арасында 2013-жылы Дамасктын Машру Думмар аймагынан кармалган Мажед Мохаммед Шумер жана 2014-жылы Сириянын түштүгүндөгү Дераада кармалган Васим Махмуд Бадран бар.
Ошондой эле, ал жеке тааныган эки палестиналык дарыгер, Алаа аль-Дин Юсеф жана Хаел Хамид, 2013-2014-жылдары Дамаскта камакка алынганын белгиледи.
2013-жылы эле Асаддын түрмөлөрүндө мажбурлап жоготкон 500гө жакын учур катталган, ал эми кийинки жылдары бул сандар өсүп кеткен, деп кошумчалады аль-Рифаи.
Жоголгондор боюнча расмий аракеттер тууралуу суралганда, элчи элчилик Асаддын өкмөтүнө бир нече жолу кайрылганын, бирок так жооп ала албаганын, анткени расмийлер жоопкерчиликтен качуу үчүн суроолорду башка тараптарга багыттап коюшканын айтты.
Эл аралык отчетторго ылайык, белгилүү Седная түрмөсүндө миңдеген туткундар жашыруун түрдө өлтүрүлгөн. Бул отчетторго караганда, 2011-2015-жылдары режим ар аптада 50гө жакын мыйзамсыз өлтүрүүлөрдү жүргүзгөн.
Ассаддын өкмөтү 2011-жылдагы тынч саясий өзгөрүүлөрдү талап кылган нааразылыктарды басуу үчүн бардык мүмкүн болгон ыкмаларды колдонуп, кыйратуучу жарандык согушту тутандырган.
Палестиналык аракеттер
1985-1991-жылдары Ассаддын түрмөлөрүндө алты жыл отурган аль-Рифаи Палестинанын президенти Махмуд Аббас палестиналык качкындар, туткундар, гуманитардык жардам жана саламаттыкты сактоо маселелерин талкуулоо үчүн Дамаскка бир нече делегация жөнөткөнүн айтты.
“Бирок бул делегациялар жоголгон туткундар тууралуу эч кандай маалыматсыз кайтып келишти,” - деди ал.
Асаддын режими кулагандан кийин, элчилик бошотулган палестиналык туткундарга, айрыкча Седнаяда кармалгандарга кайрылып, жоголгон жолдоштору тууралуу маалымат чогултууга аракет кылган, бирок эч нерсе табылган эмес, деп кошумчалады ал.
Аль-Рифаи жоголгондордун арасында Сириядагы палестиналык качкындар гана эмес, басып алынган Батыш Шериадан келген адамдар да бар экенин белгиледи. Ал Сирия бир кезде “палестиналык жоокерлер үчүн коопсуз жай” деп эсептелгенин, бирок көптөгөн адамдар табышмактуу жагдайларда жоголуп кеткенин түшүндүрдү.
Асаддын режими кулагандан кийин, Батыш Шериадагы Женин шаарынын түндүк бөлүгүнөн чыккан палестиналык туткун Седнаядан бошотулган.
Ал 1985-жылдан бери түрмөдө отурган, деп билдирди аль-Рифаи.
Камакка алынган жагдайлар тууралуу маалымат бербестен, аль-Рифаи аны мурдагы туткун Башар Салех деп атады, ал учурда Дамаскта жашап, президент Аббастан ай сайын стипендия алып турат. Анын Женинге кайтып келүүсү үчүн даярдыктар көрүлүүдө.
Аль-Рифаи Батыш Шериадагы үй-бүлөлөр ага Сирияда жылдар мурун жоголгон туугандары тууралуу маалымат беришкенин, бирок Асаддын режими алардын тагдыры боюнча эч кандай жооп бербегенин кошумчалады.
