Түркия менен АКШ Вашингтондогу сүйлөшүүлөрдө коргоо өнөр жайы тармагындагы кызматташтыкка коюлган чектөөлөрдү алып салууга даяр экендиктерин билдиришти.
Түркиянын Тышкы иштер министрлигиндеги бир булактын айтымында, тышкы иштер министри Хакан Фидан менен америкалык кесиптеши Марко Рубионун жолугушуусунда тараптар коргоо өнөр жайындагы кызматташтыкка тоскоолдуктарды жоюу үчүн саясий эрктерин ачык көрсөтүштү.
Ошондой эле эки дипломат, Түркиянын президенти Режеп Таййип Эрдоган менен АКШнын президенти Дональд Трамптын 16-марттагы телефондук сүйлөшүүсүндө талкууланган маселелерди да карап чыгышты.
Мындан тышкары, өлкөлөр ортосундагы келечектеги жогорку деңгээлдеги сапарларды талкуулашты.
F-35 маселеси
Шейшемби күнү Түркиянын тышкы иштер министри Хакан Фидан Вашингтондо эки күндүк сапарын баштады. Бул сапар анын Дональд Трамптын администрациясы учурундагы алгачкы сапары болуп саналат.
Фидандын Түркияга каршы санкциялардын жоюлушун жана өлкөнүн F-35 согуштук учагы программасына кайрадан кабыл алынышын талап кылышы күтүлүп жаткан.
Трамп биринчи мөөнөтүндө Түркиянын 2019-жылы Орусиянын S-400 абадан коргонуу ракеталык комплекстерин сатып алганы үчүн кеңешчилеринин CAATSA (Санкциялар аркылуу Американын душмандарына каршы күрөшүү мыйзамы) боюнча Түркияга санкция киргизүү сунушуна көңүл бурбай койгон. Бирок ал бул кадамга 2020-жылы барган.
Ошондой эле, бул сатып алуу Түркиянын F-35 программасынан чыгарылышына алып келген. Түркия бул чечимди адилетсиз жана мыйзамсыз деп эсептеп, кайра кошулууну же программадан салымын кайтарып берүүнү талап кылууда.
Жакын мамилелерди издөө
АКШ менен Түркиянын мамилелери акыркы жылдары стратегиялык өнөктөштүктөн алыстап, эки тараптуу келишпестиктер күчөгөн. Мурдагы президент Жо Байдендин администрациясы Түркияны Орусия менен болгон тыгыз байланышынан улам кол үзбөй кармап турган. Байден мезгилинде S-400 туңгуюгун чечүү боюнча сүйлөшүүлөр уланган, бирок эч кандай жылыш болгон эмес.
Фидандын сапары Анкара Трамптын экинчи администрациясынын тушунда Вашингтон менен жылуу мамилени издеп жаткан учурга туш келди. Трамп 20-январдан тарта кызматын кайра баштагандан бери Байдендин Москваны изоляциялоо жана Киевге шартсыз колдоо көрсөтүү саясатын өзгөртүп, Орусиянын Украинадагы согушун токтотууга басым жасады.
Түркиянын расмий өкүлү, Вашингтон менен Анкаранын ортосундагы сүйлөшүүлөр Трамптын Москвого карата мамилесин өзгөрткөндөн кийин «жаңы деңгээлге» жогорулаганын билдирди. Трамптын бул өзгөрүүсү Европанын лидерлерин тынчсыздандырып, Вашингтон Европадан алыстап кетиши мүмкүн деген кооптонууну жаратты. Ошол эле учурда, Анкара Европанын коопсуздугун кайрадан калыптандырууда өнөктөш катары ролун күчтөндүрдү.
