SpaceX'тин болжол менен 22 миллиард долларлык өкмөттүк келишимдеринин тагдыры коркунучта турат жана АКШнын көптөгөн космостук программалары, АКШнын президенти Дональд Трамп менен Илон Масктын ортосунда башкаруунун чыгашалар долбоору боюнча жаңжалдын кесепетинен келип чыккан өзгөрүүлөргө туш болууда.
Трамптын бейшемби күнү Овал кеңсесинен жасаган билдирүүлөрүндө Маскты катуу сынга алгандан кийин пикир келишпестик тез эле урушка жана башаламандыкка айланды. Маск X платформасынан бир катар билдирүүлөрдү жарыяласа, Трамп Маск ээ болгон компаниялары менен өкмөттүк келишимдерди токтотуу менен коркутту, ал эми Маск ага жооп кылып, космостук компаниясынын "Драгон космостук кемесин иштетүүдөн дароо чыгара баштай турганын" айтты.
SpaceX'тин Dragon капсуласы – АКШнын Эл аралык космос станциясына астронавттарды жеткирип жана кайра алып келе алган жалгыз космос кемеси. НАСА, SpaceX менен 5 миллиард долларлык келишимдин алкагында 2020-жылдан бери космос кемесине ишенип келет, бул Масктын космос компаниясын АКШнын космос программасынын үстөмдүк кылуучу элементине айландырган көптөгөн келишимдердин бири.
Масктын билдирүүсүнөн кийин НАСАнын өкүлү Бетани Стивенс X социалдык платформасынан жасаган билдирүүсүндө, мамлекеттик космос агенттигинин "Президенттин космостун келечегине болгон көз карашын ишке ашырууну уланта берерин" билдирди.
"Президенттин космостук максаттарынын аткарылышын камсыз кылуу үчүн өнөр жай өнөктөштөрүбүз менен иштешүүнү улантабыз",- деди Стивенс.
ISS үзгүлтүгү
Бул окуя мурда мамлекеттик камсыздоо жана келишимдерге саясий негизде кийлигишкен Трамптын, Маскты жазалоо үчүн канчалык алыска бара алары тууралуу суроолорду жаратты. Бул жагдай, Трамптын НАСА жана Пентагондун АКШнын космостук лидерлигин сактоо үчүн стратегиялык мааниге ээ деп эсептеген миллиарддаган долларлык SpaceX келишимдерин да саясий өч алуу максатында тобокелге салууга даярбы деген суроону күн тартибине алып келди.
SpaceX НАСАдан 15 миллиард долларлык келишим утуп алды, анткени агенттик Драгонго ишенет, илимий жүктөрдүн жана космос аппараттарынын көбүн компаниянын Falcon 9 ракетасына салат жана НАСА астронавттарын ушул он жылдыкта айга кондурууга даярдап жаткан SpaceXтин Starshipин иштеп чыгууга каражат бөлөт.
Пентагондо SpaceX компаниясынын ракета учуруу бизнеси улуттук коопсуздук спутниктерин космоско жөнөтүү үчүн өтө маанилүү. SpaceXтин аскердик спутник бөлүмү АКШнын чалгындоо кызматы үчүн орбитада ири тыңчы топ жылдызын курууда.
Драгондундун иштебей калышы, жыйырма жылдык эл аралык келишимдин алкагында ондогон өлкөлөрдү камтыган ISS программасын үзгүлтүккө учуратышы мүмкүн, бирок мунун канчалык тез болору белгисиз болчу.
Маск акыркы бир нече жылдан бери Starshipти компаниянын негизги адам ташуучу космос кемеси катары артыкчылыкка ээ кылуу максатында Драгонду кызматтан чыгарууну каалап жаткан. SpaceX 2022-жылы Драгон космос кемелерин өндүрүүнү токтотуп, флотун төрт аппарат менен чектөөнү туура көргөн. Бул чечим НАСАнын компаниядан көбүрөөк аппарат чыгарууну сурана электе жана Boeing өзүнүн Starliner капсуласын иштеп чыгуу үстүндө иштеп жаткан учурда кабыл алынган болчу.
