Кагылышуулар 13 - июнь жума күнү эрте сааттарда Израилдин Иранга карата абадан кол салуу толкунун баштады.

Израиль армиясы андан кийин Ирандын ядролук курал инфраструктурасы катары мүнөздөгөн аянтка карата аба чабуулу болгон “Көтөрүлгөн Арстан операциясын” баштаганын тастыктады.

Операция Тегаран, Исфахан жана Бушехир да болгон Ирандын кеминде 16 провинциясындагы ядролук объектилерди, баллистикалык ракета заводдорун жана аскердик аянттарды бутага алды.

Ирандагы жогорку даражадагы жоготуулар

Ирандык жетекчилердин билдиргенине караганда кол салуулардын башталышынан бери кеминде 639 ирандык өлтүрүлдү жана 1329 киши да жараланды.

Каза болгондордун арасында Төңкөрүш Гвардиясы корпусунун (IRGC) башкы командири Хоссейн Салами, Ирандын Куралдуу күчтөрүнүн штаб башчысы Мохаммад Багери жана белгилүү ядролук окумуштуулар Мохаммад Мехди Техранчи менен Ферейдун Аббаси бар.

Ирандын мамлекеттик маалымат каражаттары түнкү чабуулда дагы алты окумуштуунун каза болгонун кабарлашты.

Израилдин ядролук инфраструктурага сокку урганы тууралуу билдирүүлөрүнө карабастан, жергиликтүү маалымат каражаттарынын маалыматы боюнча, учурда иштебей турган Арак объектисине аз зыян келтирилген.

Ирандын жооп кайтаруусу

Иран тез арада жооп кайтарды. Бейшемби күнү эртең менен Иран күчтөрү Тель-Авив, Хайфа жана Бат-Ям сыяктуу Израилдин бир нече шаарларына ракеталык сокку урду. Ирандын маалымат каражаттары Негев чөлүндөгү Неватим аба базасынын негизги максаттарынын арасында экендигин билдирди.

Чабуул учурунда Израилдин түштүгүндөгү ири оорукана катуу жабыркады, бирок каза болгондор катталган жок. Израилдин Саламаттыкты сактоо министри кол салууну айыптап, эл аралык нормаларды бузуу жана “кызыл сызык” деп мүнөздөдү.

Лидерлердин билдирүүлөрү

Ирандын диний лидери Аятуллах Али Хаменей АКШнын багынып берүү чакырыктарын четке кагып, Трамптын коркутууларын “акылга сыйгыс” деп атады жана кандайдыр бир аскердик аракет АКШга “орду толгус зыян” алып келерин эскертти.

Сөздөрү ыктымалдуу коопсуздук себептерден улам жарыяланган, көзөмөлгө алынган, мурунтадан тартылган видеобилдирүүдө бөлүшүлдү.

Ошол эле учурда АКШнын президенти Дональд Трамп ыктымалдуу Америка кол салууларына эки жуманын ичинде чечим чыгарарын жана дипломатияга акыркы бир мүмкүнчүлүктү берерин айтты.

“Аятуллахтын кайда жашынып жатканын билебиз,” – деген Трамп бирок Вашингтондун азырынча аны өлтүрүүгө кызыкдар эмес экендигин кошумчалады.

Ак үйдүн жетекчилери Иран менен түзүлө турган кандайдыр бир келишимдин уранды байытууга тыюу салуусунун да камтылышы керектигин баса белгилешти.

Израилдеги таасири

Израиль Ирандын соккусунан 24 кишинин каза болгонун кабарлады, бирок аскердик цензурага байланыштуу маалымат каражаттарынын кабарлары чектелүү болду.

Көптөгөн шаарларда инфраструктурага зыян келтирилгени тастыкталды жана кол салуулар негизги аскердик жана чалгындоо мекемелерине, анын ичинде айрымдары "Израилдин Пентагону" деп атаган объектилерге багытталган.

Дипломатиялык аракеттер

Чыңалуу күч алуу менен дипломатиялык аракеттер уланууда. Ирандын мамлекеттик телекөрсөтүүсү ИРНАнын билдиргенине караганда Ирандын тышкы иштер министри Аббас Аракчинин жума күнү Женевада үч Европа өлкөсүнүн өкүлдөрү менен жолугушары күтүлүүдө.

Бул жыйындын кризисти басаңдатууну көздөгөн европалык лидерлердин талабы менен уюштурулганы билдирилди.