Вице-президент Жевдет Йылмаз менен Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин төрагасы жана КР Президентинин администрациясынын жетекчиси Адылбек Касымалиев Бишкекте жекеме-жеке жана делегациялар аралык жолугушууларды өткөрүштү.
Жолугушуулардан кийин Йылмаз жана Касымалиев төрагалык кылган Түркия-Кыргызстан Өкмөттөр аралык Биргелешкен экономикалык комиссиянын кезектеги 12-жыйыны өткөрүлдү.
Жолугушуудан кийин эки өлкөнүн ортосундагы келишимдерге кол коюу аземи болду.
Йылмаз менен Касималиев КЭК протоколуна жана анын алкагында 77 беренеден турган жаңы иш-чара планына кол коюшту.
Салтанатта ошондой эле Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетине караштуу Мамлекеттик жер ресурстары, кадастр, геодезия жана карта түзүү агенттиги менен Түркия Республикасынын Айлана-чөйрөнү коргоо, шаарлаштыруу жана климаттын өзгөрүшү министрлигине караштуу Жер каттоо жана кадастр башкы башкармалыгынын ортосунда өз ара түшүнүшүү жөнүндө меморандумга кол коюлду. Ошондой эле Кыргыз Республикасынын Соода-өнөр жай палатасы менен Түркия Республикасынын Чакан жана орто ишканаларды өнүктүрүү жана колдоо уюмунун (KOSGEB) ортосунда өз ара түшүнүшүү жөнүндө меморандумга кол коюлду.
Орто мөөнөттүү соода көлөмүнүн максаты: 5 миллиард доллар
Кол коюу аземинен кийин сөз сүйлөгөн Йылмаз, 2024-жылдын 5-ноябрында Бишкек шаарында өткөн Жогорку деңгээлдеги стратегиялык кызматташтык кеңешинин 6-жыйынында Түркия Республикасынын Президенти Режеп Таййип Эрдоган менен Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров тарабынан кыска мөөнөттө 2 миллиард доллар жана орто мөөнөттүү келечекте 5 миллиард доллар деп белгиленген соода көлөмү максатына жетүү үчүн аракеттерин чечкиндүү түрдө улантып жаткандарын айтты.
Йылмаз жолугушууда эки өлкөнүн ортосундагы экономикалык жана соода карым-катнаштарынын бардык аспектилерин талкуулагандарын белгилеп, соода карым-катнаштары менен катар саламаттыкты сактоо, билим берүү, энергетика, өнөр жай, маданият, туризм сыяктуу күчтүү кызматташтык жана потенциал бар тармактарда дагы алдыдагы кадамдарга карата ар тараптуу баа бергендерин айтты.
Йылмаз биргелешкен жол картасы катары кызмат кылган иш-чара планы менен эки тараптуу соода карым-катнаштарынан өнөр жай жана энергетикага, транспорттон айыл чарбага, билим берүүдөн саламаттыкты сактоо жана маданиятка чейин кеңири чөйрөдө конкреттүү максаттарды жана жаңы иш багыттарын белгилегендерин айтты. Ал төмөнкүлөрдү бөлүштү: «Мен бул жерде иш-чаралар планынын бир нече пункттары менен бөлүшкүм келет. Кыргызстандын приоритеттүү инвестициялык долбоорлоруна байланыштуу потенциалдуу инвесторлор менен маалымат алуу боюнча жолугушуулары өткөрүлөт. Энергетика тармагында эки өлкөнүн энергетика саясатын координациялоону камсыз кылуу, энергиянын кайра жаралуучу булактарын колдонууну илгерилетүү жана технологияларды трансфер механизмдерин ишке ашыруу үчүн зарыл чараларды көрүшөт. Бул тармакта Түркиянын энергетикалык коопсуздук тармагындагы пилоттук долбоорлору түзүлөт. Бул жаатта пилоттук долбоорлор иштелип чыгат. Бул кызматташтык Кыргызстандын энергетикалык камсыздоо коопсуздугуна да, Түркиянын аймактык энергетикалык өнөктөштүктү бекемдөө стратегиясына да салым кошот.
Мындан тышкары, тоо-кен тармагында, өзгөчө сейрек кездешүүчү элементтер боюнча жана маанилүү минералдар боюнча кызматташуулар өнүктүрүлөт. Өнөр жай жана технология тармагында Кыргызстанда индустриалдык парктарды түзүү боюнча биргелешкен аракеттер көрүлөт. Кыргыз информатика форумунун алкагында программалык камсыздоону иштеп чыгуу, стартаптар жана инвестиция тармагында кыргыз-түрк кызматташтыгы өткөрүлөт. IT жолугушуусу өткөрүлөт. Акылдуу шаарлар, санариптик трансформация жана электрондук өкмөттү өнүктүрүү чөйрөсүндө кызматташтык бекемделет. Транспорт тармагында автотранспортто колдонулуучу транзиттик документтер электрондук түрдө жүргүзүлүп, бюрократия азаят».
Түркиянын подряддык компаниялары Кыргызстанда 95 долбоорду ишке ашырган
Йылмаз дыйканчылык, суу чарбасы, мал чарбачылыгы жана тоют өндүрүү боюнча биргелешкен ишканалардын түзүлүшү үчүн кадамдар таштала турганын айтты. Ал суу ресурстарын башкаруу тармагындагы кызматташууга өзгөчө басым жасап жатканын баса белгиледи. Суу боюнча биргелешкен жумушчу топ тез арада жаңы жыйын өткөрөрүн, суу тармагында кызматташуу боюнча меморандум даярдалаарын баса белгиледи.
Жевдет Йылмаз органикалык дыйканчылык жана жакшы айыл чарба тажрыйбалары боюнча тажрыйба бөлүшүү көбөйөрүн билдирди. Маданият жана туризм тармагында өз ара туристтик активдүүлүктү стимулдаштыруу боюнча долбоорлор көбөйөрүн, эки өлкөнүн маданий баалуулуктарын жана тарыхый байланыштарын чагылдырган биргелешкен кино көрсөтүүлөр жана фестивалдар уюштуруларын белгиледи.
Йылмаз, өзгөчө энергетика, соода, транспорт, саламаттыкты сактоо жана айыл-чарба сыяктуу тармактарда утуш-утуш принцибине таянган жаңы кызматташтык каналдарынын бүт аймакка пайда алып келерин баса белгиледи. Ал: «Кыргызстандын экспорту боюнча 8-орунда, импортто 6-орунда турган өлкөбүз маанилүү соода өнөктөшү», - деди.
Йылмаз инвестиция аренасында Түркиянын 2000ден ашуун түрк фирмасы Кыргызстанда иш алып барганын жана 2 миллиард долларга жакын инвестиция менен өлкөнүн бешинчи эң чоң түз инвестору экенин белгиледи. Ал белгилегендей, түркиялык подряддык компаниялар Кыргызстанда бүгүнкү күндө жалпы суммасы 1 миллиард долларга жакын 95 долбоорду ишке ашырышкан.
Вице-президент Йылмаз сөзүн улап: «Биздин соодагерлерибиз, инвесторлорубуз, подрядчыларыбыз, кыскасы, соода тармагындагы бардык актерлорубуз гүлдөп-өскөн келечекке болгон бекем ишеними менен өлкөлөрүбүздүн ортосундагы экономикалык жана соода алакаларын дагы да чыңдоо үчүн биргелешкен аракеттерин улантат. Бүгүн Түркия-Кыргызстан иш форуму кеңири катышуу менен түрк-кыргыз бизнес коомчулугун бириктирет.
Ишкерлерибиздин ушул учурга карата түзүлгөн байланыштары эки тараптуу сооданын өсүшүнө, жаңы инвестициялык мүмкүнчүлүктөрдү баалоого жана соода карым-катнашыбызга оң салым кошот.
Биздин өлкөлөрүбүздүн ортосундагы соода жана экономикалык карым-катнаштар жакында дагы жогорку деңгээлге чыгып, бир туугандык мамилебизди чагылдырат деп ишенем»,-деп кошумчалады.
Йылмаз 12-Биргелешкен экономикалык комиссия жыйынынын иш-чара планы жана өз ара түшүнүшүү меморандумунун пайдалуу болоруна үмүт артып, жалпы кыргыз делегациясына, өзгөчө Касымалиевге меймандостугу жана жемиштүү кызматташууга берилгендиги үчүн ыраазычылык билдирди.
Ошондой эле Кыргыз Республикасынын Президенти Садыр Жапаров 18-сентябрда, Түрк Мамлекеттер Уюмуна мүчө-мамлекеттердин өкмөт башчыларын жана вице-президенттерин кабыл алды.
