БУУ: Эль-Фаширдеги жайкын тургундар "элестетүү мүмкүн болобогон" мыкаачылыкка туш болууда
Судандагы БУУнун адам укуктары боюнча өкүлү Ли Фунг Эль-Фашир шаары куралдуу RSFтин мыкаачылык менен кол салууларынан улам аза күтүү шаарына айланганын билдирди.
Судандагы Бириккен Улуттар Уюмунун Адам укуктары боюнча кеңсеси RSFтин ырайымсыз чабуулдарынын күчөшү Эль-Фаширди кайгыга чөмүлгөн шаарга айландырып, жай тургундарды тузакка түшүрүп, аларды элестетүүгө мүмкүн болбогон мыкаачылыктарга дуушар кылганын эскертти.
Ишемби күнү X сайтында жарыяланган видеодо Судандагы БУУнун Адам укуктары боюнча өкүлү Ли Фунг: "Акыркы он күндүн ичинде Эль-Фаширде ырайымсыз чабуулдардын күчөгөнүн көрдүк. Шаар кайгы шаарына айланды. 18 айлык курчоодон жана салгылашуулардан аман калган жай тургундар азыр элестетүүгө мүмкүн болбогон мыкаачылыктарга дуушар болууда. Жүздөгөн адамдар, анын ичинде аялдар, балдар жана ооруканаларда жана мектептерде коопсуздук издеген жарадарлар каза болду. Үй-бүлөлөр качып баратып өмүрүнөн айрылышты. Башкалары жөн гана дайынсыз жоголушту", - деди.
БУУнун өкүлү медициналык кызматкерлер жана журналисттер сыяктуу миңдеген адамдар кармалганын билдирди. Ал: «Сексуалдык зомбулуктун катаал чындыгы дайыма бар. Бул кырдаал Эль-Фаширден чыгууга коопсуз жол жок экенин жана карылар, ден соолугунун мүмкүнчүлүктөрү чектелүү адамдар, өнөкөт оорулары барлар жана шаарда камалып калган жаракат алгандар үчүн олуттуу коопсуздук коркунучтары бар экенин көрсөтүп турат. Биз күбө болуп жаткан нерсе - башаламандык эмес. Бул адамдын өмүрүнө жана кадыр-баркына системалуу түрдө кол салуу. Булар көбүнчө этникалык тегине негизделген мыкаачылык чабуулдар», - деди.
Чектелген мүмкүнчүлүктөргө карабастан
Фунгдун айтымында, Судандагы БУУнун Адам укуктары боюнча кеңсеси укук бузууларды жана катаал мамилени документтештирүүнү улантууда.
«Байланыштагы үзгүлтүккө жана ресурстарга жана маанилүү аймактарга чектелген мүмкүнчүлүккө карабастан, биз күбө болууну, аман калгандардын үнүн көтөрүүнү жана жоопкерчиликти талап кылууну улантуудабыз», - деди Фунг.
«БУУнун жана гуманитардык коомчулуктун бир бөлүгү катары биз жарандардын коопсуз өтүшүн жана корголушун, гуманитардык жардамга тоскоолдуксуз жетүүнү жана жабыркаган көптөгөн жарандарды колдоону камсыз кылуу аракетинин бир бөлүгүбүз»,-деп кошумчалады ал.
Фунг ошондой эле: «Эль-Фашир кансырап жатат жана аракет кылууга убакыт келди. Зомбулук токтотулушу керек. Жарандар корголушу керек. Жабырлануучулар жардамга жана компенсацияга ээ болушу керек. Жоопкерчилик - бул коркунучтуу окуялардын кайталанышынын алдын алуунун бирден-бир жолу. Дүйнө азыр аракет кылышы керек»,-деди.
26-октябрда куралдуу RSF Эль-Фаширди басып алып жатканда, жергиликтүү жана эл аралык уюмдардын чабуулдар өлкөнүн географиялык бөлүнүшүн андан ары тереңдетиши мүмкүн деген эскертүүлөрүнө карабастан, жарандарга каршы кыргындарды жүргүздү.
Судан армиясы менен RSFтин ортосундагы 2023-жылдын 15-апрелинен бери уланып келе жаткан согуш аймактык жана эл аралык ортомчулуктар чече албаган жаңжалга айланды. Жаңжал миңдеген адамдардын өлүмүнө жана миллиондогон адамдардын качкын болушуна алып келди.