САЯСАТ
2 мүнөт окуу
АКШ эки кытай жаранын жасалма интеллект чипинин экспорту боюнча кармады
Адилет министрлиги Калифорнияда жайгашкан дуэт он миллиондогон долларлык сезгич жасалма интеллект чиптерин Кытайга лицензиясыз Түштүк-Чыгыш Азия аркылуу жөнөткөн деп айыптоодо. Күнөөлүүлөр 20 жылга чейин эркинен ажыратылышы мүмкүн.
АКШ эки кытай жаранын жасалма интеллект чипинин экспорту боюнча кармады
Geng and Yang are charged under the Export Control Reform Act, a felony punishable by up to 20 years in prison. / Photo: Reuters
6 Август 2025

АКШ эки кытай жаранын жасалма интеллект (ЖИ) колдонмолору үчүн колдонулган сезимтал микрочиптерди мыйзамсыз сатты деп айыптап, камакка алды. Бул тууралуу АКШнын Адилет министрлиги билдирди. Бул окуя Кытайда эки америкалык жаран кармалгандан бир нече күн өткөндөн кийин болду.

Министрликтин билдирүүсүнө ылайык, Чуань Генг жана Шивей Янг аттуу жарандар 2022-жылдын октябрынан 2025-жылдын июлуна чейин АКШнын Соода министрлигинен лицензия албай туруп, "жасалма интеллект колдонмолору үчүн колдонулган он миллиондогон долларлык сезимтал микрочиптерди" экспорттогон деп айыпталууда. Бул ишти алар Калифорниядагы Эл Монте шаарында жайгашкан ALX Solutions компаниясы аркылуу ишке ашырышкан.

Билдирүүдө айтылгандай, компания үч жыл ичинде 20дан ашык жүктү Малайзия жана Сингапурдагы логистикалык компанияларга жөнөткөн, андан кийин алар Кытайга өткөрүлгөн.

"ALX Solutions" экспорт кылынган товарлар үчүн түздөн-түз төлөм алган эмес. Анын ордуна компания Гонконг жана Кытайдагы компаниялардан, анын ичинде 2024-жылдын январында Кытайдагы компаниядан алынган 1 миллион долларлык төлөмдөрдү алган," - деп айтылат билдирүүдө.

Генг жана Янг "Экспортту көзөмөлдөө реформасы мыйзамын бузган" деп айыпталып, бул кылмыш үчүн 20 жылга чейин эркинен ажыратуу жазасы каралган.

Өлкөдөн чыгуу тыюулары күчөдү

АКШнын бул камакка алуусу Кытай эки америкалык жаранга "чыгууга тыюу салуу" чарасын киргизгенден бир нече күн өткөндөн кийин болду. Бул жарандардын бири АКШ өкмөтүнүн кызматкери, экинчиси жогорку даражадагы банкир болгон.

АКШнын Мамлекеттик департаменти 22-июлда АКШнын Патент жана соода маркалары боюнча кеңсесинин кызматкери үч айдан ашык убакыттан бери Кытайдан чыга албай жатканын тастыктады. Бул адам, ошондой эле АКШнын армиясынын ардагери, визалык арызында өкмөттүк кызматкер экенин көрсөтпөгөнү айтылууда.

Анын алдында Шанхайда төрөлгөн АКШ жараны жана Wells Fargo банкынын директору Мао Ченюэ Кытайга иш сапары менен барган учурда чыгууга тыюу салынган. Ал АКШга кайта албай жатат, ал эми Wells Fargo компаниясы Кытайга кызматкерлердин сапарларын убактылуу токтотту.

Кытайдын Тышкы иштер министрлиги Маонун чыгууга тыюу салынганын тастыктап, бул "кылмыш ишин иликтөөнүн" бир бөлүгү экенин айтты, бирок кошумча маалымат берген жок. "Кытайда жүргөн ар бир адам, кытай же чет элдик болобу, Кытайдын мыйзамдарын сакташы керек," - деди министрликтин өкүлү Го Цзякун.

Чыгууга тыюу салуу чаралары АКШда кытай-америкалык инженер Чэнгуан Гонг 3600дөн ашык аскердик колдонууга арналган сезимтал файлдарды уурдоого күнөөлүү деп табылган учурга туш келди. Бул тууралуу Адилет министрлигинин 21-июлда жарыяланган билдирүүсүндө айтылган.

АКШ бийлиги Гонгдун Кытайдын "талант программалары" менен байланышы бар экенин жана Пекин үчүн аскердик деңгээлдеги инфракызыл жана радар технологияларын иштеп чыгууну сунуштаганын билдирди.

ТийиштүүTRT Global - Exit bans, corporate curbs, and espionage fears: China-US tensions escalate ahead of trade talks

Иликте
Президент Эрдоган Трамп менен сүйлөшүү үчүн Вашингтонго барды
Эрдоган Нью-Йоркто Трамптын дүйнө лидерлерин жабык эшик артында кабыл алуусуна катышты
БУУ: Эскалатордун токтоп калышына Трамптын оператору себепкер болушу мүмкүн
Глобалдык Сумуд флотилиясы жарылууларга, УУА чабуулдарына жана байланыш үзгүлтүгүнө учурап жатат
Эрдоган менен Трамп Газага байланыштуу жыйынды "абдан жемиштүү жана абдан ийгиликтүү" деп баалашты
Эрдоган БУУнун Башкы ассамблеясында: «Газада согуш жок, бул геноцид»
Нью-Йоркто БУУнун Башкы ассамблеясынын 80-жыйынынын күн тартибинде Палестина үстөмдүк кылууда
Түркия, Канада жана Индонезиянын лидерлери Палестинаны БУУда көтөрүп жатканда микрофон бузулуп жатты
Индонезия БУУнун Башкы Ассамблеясында Газага тынчтык күчтөрүн жөнөтүүгө даяр экенин билдирди
Европалык аткаминерлер  Батыш Шерианы аннексиялоо пландары тууралуу Израилди эскертти
Араб өлкөлөрү Батыштын Палестинаны таануусун кубаттады
АКШ өнөктөштөрүнүн Палестинаны таануусун "аткаруучулук" деп атады
Кытай Газада “толук ок атышпоо” чакырыгын чукул түрдө кайталады
Колумбия өлкөдөгү эң ири кылмыштуу уюм менен тынчтык сүйлөшүүлөрүн баштады
Сириялык дипломат Вашингтонго сапары учурунда АКШ санкцияларынын алып салынышын өтүнөт
Эрдоган: Израилдин бутасындагы ар бир адам менен толук тилектештикти улантабыз