ЮНЕСКО Эрдогандын сунушу менен 15-декабрды "Дүйнөлүк түрк тилдеринин үй-бүлө күнү" деп жарыялды
Түркиянын ЮНЕСКОдогу туруктуу өкүлү Гүлнур Айбет ЮНЕСКОнун бул чечимди кабыл алуу менен көп тилдүүлүккө, маданий түрдүүлүккө жана элдер аралык диалогго болгон мурунку берилгендигин кайрадан тастыктаганын айтты.
ЮНЕСКО түрк тилдүү мамлекеттердин жалпы тилдик, маданий жана документалдык мурастарын жайылтуу максатында 15-декабрды Эл аралык түрк тилдүү үй-бүлө күнү деп жарыялады.
Президент Режеп Таййип Эрдогандын Өзбекстандын тарыхый Самарканд шаарында 15-декабрды Эл аралык түрк тилдеринин үй-бүлө күнү деп жарыялоо сунушуна жооп катары даярдалган резолюция долбоору 30-октябрда башталган жана 194 өлкөдөн 5000ден ашык катышуучу орун алган ЮНЕСКОнун 43-Жалпы конференциясында талкууланып, бекитилди.
Бул тема боюнча сөз сүйлөгөн Түркиянын ЮНЕСКОдогу туруктуу өкүлү Гүлнур Айбет: «ЮНЕСКОнун кол чатырынын астында биригип, тил үй-бүлөбүздү белгилөө, жайылтуу жана өнүктүрүү үчүн бул сунушту биргелешип сунуштагандыгы үчүн Азербайжан, Казакстан, Кыргызстан жана Өзбекстан сыяктуу бардык түрк мамлекеттерине ыраазычылык билдиребиз. Ошондой эле, Аткаруу кеңешинин иш-чараларында баа жеткис колдоо көрсөткөндүгү үчүн бир тууган Түркмөнстан менен бирге 26 демөөрчү мүчө мамлекетке чын жүрөктөн ыраазычылык билдиребиз», - деди.
Айбет тилдер жөн гана байланыш каражаты эмес, ошол эле учурда цивилизацияларды билдирип, муундан муунга жамааттык эстутумду, акылмандуулукту жана иденттүүлүктү алып жүрөрүн баса белгиледи.
Айбет ошондой эле түрк тилдерин кеңири географияда 200 миллиондон ашык адамды сүйлөгөнүн жана кылымдар бою биргелешкен тарыхтан жана баалуулуктардан токулган бай маданий мозаиканы чагылдырарын кошумчалады.
Туруктуу өкүл Гүлнур Айбет: «15-декабрь түрк тилинин эң байыркы жазма документтеринин бири болгон, 8-кылымга таандык Орхон жазууларынын чечмеленишин билдирет. Бул түрк цивилизацияларынын жалпы маданий жана көркөм байлыгын символдоштургар, элдер арасындагы маданий жакындашууга жана диалогго өбөлгө түзгөн тарыхый күн. Дүйнөлүк түрк тилдүү үй-бүлө күнүн белгилөө менен ЮНЕСКО көп тилдүүлүккө, маданий ар түрдүүлүккө жана элдердин ортосундагы диалогго болгон туруктуу милдеттенмесин дагы бир жолу тастыктады», - деп билдирди.
Анкара бул чечимди ыраазычылык менен кабыл алды
Түркия ЮНЕСКОнун чечимин ыраазычылык менен кабыл алды. Тышкы иштер министрлиги дүйшөмбү күнү жасаган билдирүүсүндө: «Түркия жана боордош түрк мамлекеттери тарабынан даярдалган бул чечим түрк тилин, түрк дүйнөсүнүн жалпы мурасын сактоо жана аны келечек муундарга өткөрүп берүү аракеттерин мындан ары да күчөтөт», - деп билдирди.
Министрликтин билдирүүсүндө: "Белгилүү болгондой, 1893-жылдын 15-декабрында белгилүү түрколог Вильгельм Томсен эл аралык илимий коомчулукка 1889-жылы табылган жана түрк тилинин эң байыркы жазма булагы деп эсептелген Орхон жазууларынын түрк тилинде жазылганын жарыялаган. Түрк дүйнөсүнө жана түрк тилинде сүйлөгөн, үйрөнгөн досторубузду Эл аралык түрк тили күнү менен куттуктайбыз", - деп айтылды.
Министрлик ошондой эле түрк дүйнөсүн жана "түрк тилинде сүйлөгөн же үйрөнгөн досторубузду" Дүйнөлүк түрк тилдеринин үй-бүлө күнү менен куттуктады. ЮНЕСКОнун 43-Башкы конференциясы 13-ноябрга чейин уланат.