ДҮЙНӨ
5 мүнөт окуу
Трамптын Россия-Украина согушун токтотуу үчүн сунуштаган 28 пункттан турган планында эмне бар?
АКШ сунуштаган долбоор аймактык жеңилдиктерди, НАТО боюнча чектөөлөрдү жана күчтөрдү чектөөнү карайт. Вашингтон фронттук линияларды тоңдурган, коопсуздук кепилдиктерин берген жана кайра курууну караган ар кандай макулдашууну камтыган келишим сунушу.
Трамптын Россия-Украина согушун токтотуу үчүн сунуштаган 28 пункттан турган планында эмне бар?
АКШ Орусия менен согушту токтотуу үчүн тынчтык планын иштеп чыгып жаткандыктан, Киев оор чечимдерге туш болушу мүмкүн. Сүрөт: TRT World
21 Ноябрь 2025

АКШнын президенти Дональд Трамптын Россиянын Украинада баштаган согушту токтотуу боюнча 28 пункттан турган сунушунун долбоору Киевде жетекчилерге сунушталды.

Вашингтон менен Москванын биргелешип иштеп чыккан долбоору Украинанын айрым аймактарынан баш тартуусун, НАТОго кирүүдөн баш тартуусун жана ушуга окшогон башка шарттарды алдын ала айтып, Россиянын пайдасына ыңгайлуу шарттарды сунуштайт.

Трамптын тынчтык келишими боюнча долбоорунун шарттары:

1. Украинанын эгемендүүлүгү тастыкталат.

2. Россия, Украина жана Европанын ортосунда кол салбоо боюнча комплекстүү келишимге кол коюлат. Бул акыркы 30 жылдагы бардык белгисиздиктерди чечет.

3. Россиянын коңшу өлкөлөргө кол салбай турганы жана НАТОнун мындан ары кеңейбей тургандыгы болжолдонууда.

4. Глобалдык коопсуздукту камсыз кылуу жана кызматташтык аркылуу келечектеги экономикалык өнүгүү мүмкүнчүлүктөрүн жогорулатуу үчүн бардык коопсуздук маселелерин чечүү жана чыңалууну азайтуу шарттарын түзүү максатында Америка Кошмо Штаттарынын ортомчулугу менен Россия менен НАТОнун ортосунда диалог жүргүзүлөт.

5. Украина бекем коопсуздук кепилдиктерин алат.

6. Украинанын куралдуу күчтөрүнүн саны 600 000 адам менен чектелет.

7. Украина өзүнүн конституциясына НАТОго кошулбай турганын киргизүүгө макул болот, ал эми НАТО өзүнүн уставына Украинанын келечекте кабыл алынбай турганын караган жобону киргизүүгө макул болот.

8. НАТО Украинага аскерлерди жайгаштырбоого макул болот.

9. Европага таандык согуштук учактар ​​Польшага жайгаштырылат.

10. АКШ төмөнкүлөргө кепилдик берет:

— АКШ кепилдик үчүн компенсация алат.

— Эгерде Украина Россияга кол салса, бул кепилдикти жоготот.

— Эгерде Россия Украинаны басып ала турган болсо координацияланган аскердик жоопко туш болот жана Россияга карата бардык глобалдык санкциялар калыбына келтирилет; жаңы аймактарды таануу жана бул келишимден келип чыккан башка бардык артыкчылыктар кайра алынат.

— Эгерде Украина Москвага же Санкт-Петербургга адилетсиз ракеталарды атса, коопсуздук кепилдиги жокко чыгарылат.

11. Украина Европа Биримдигине мүчө болууга укуктуу болуп эсептелет э жана бул маселе каралып жаткан учурда кыска мөөнөттө Европа рыногуна кирүү мүмкүнчүлүгүнө ээ болот.

12. Украинаны калыбына келтирүү үчүн күчтүү, глобалдык чаралар топтому түзүлөт; булар менен эле чектелбестен, төмөнкүлөрдү да камтыйт:

— Технология, маалымат борборлору жана жасалма интеллект сыяктуу жогорку өнүгүп жаткан тармактарга инвестиция салуу үчүн Украинаны өнүктүрүү фонду түзүлөт.

— Америка Кошмо Штаттары Украинанын газ инфраструктурасын, анын ичинде түтүктөрдү жана сактоочу жайларды биргелешип кайра куруу, өнүктүрүү, модернизациялоо жана иштетүү үчүн Украина менен кызматташат.

— Согуштан жабыркаган аймактарды оңдоо, шаарларды жана калктуу конуштарды калыбына келтирүү, реконструкциялоо, модернизациялоо боюнча биргелешкен аракеттер көрүлөт.

— Инфраструктураны өнүктүрүү жүргүзүлөт.

— Минералдык жана жаратылыш ресурстарын казып алуу жүргүзүлөт.

— Дүйнөлүк банк бул аракеттерди тездетүү үчүн атайын каржылоо пакетин иштеп чыгат.

13. Россия дүйнөлүк экономикага кайра интеграцияланат:

— Санкцияларды алып салуу этап-этабы менен жана ар бир учурга өзүнчө негизде талкууланат жана макулдашылат.

— Америка Кошмо Штаттары энергетика, жаратылыш ресурстары, инфраструктура, жасалма интеллект, маалымат борборлору, Арктикадагы сейрек кездешүүчү жер металлдарын казып алуу долбоорлору жана башка өз ара пайдалуу институционалдык мүмкүнчүлүктөр боюнча өз ара өнүктүрүү үчүн узак мөөнөттүү экономикалык кызматташтык келишимине кол коет.

— Орусия G8ге кайрадан чакырылат.

14. Тоңдурулган каражаттар төмөнкүчө колдонулат:

— Тоңдурулган орус активдеринен түшкөн 100 миллиард доллар Украинаны кайра куруу жана инвестициялоо боюнча АКШ жетектеген аракеттерине которулат.

— АКШ бул демилгеден түшкөн пайданын 50% алат. Европа Украинаны кайра куруу үчүн колдонулган инвестициянын көлөмүн көбөйтүү үчүн 100 миллиард доллар бөлөт. Европада тоңдурулган каражаттар бошотулат.

— Калган тоңдурулган орус каражаттары белгилүү бир тармактарда биргелешкен долбоорлорду ишке ашыра турган өзүнчө АКШ-Россия инвестициялык каражатка инвестицияланат. Бул фонд мамилелерди чыңдоого жана жалпы кызыкчылыктарды жогорулатууга багытталып, кагылышуулардын кайра башталышына жол бербөө үчүн күчтүү стимул түзөт.

15. Бул келишимдин бардык жоболорун ишке ашырууну илгерилетүү жана камсыз кылуу үчүн Америка Кошмо Штаттары менен Россиянын ортосунда биргелешкен коопсуздук боюнча жумушчу топ түзүлөт.

16. Россия Европага жана Украинага карата агрессияга каршы саясатты мыйзам менен бекитет.

17. Америка Кошмо Штаттары жана Россия START I келишимин кошо алганда, ядролук куралды жайылтпоо жана көзөмөлдөө боюнча келишимдердин жарактуулук мөөнөтүн узартууга макул болушат.

18. Украина Ядролук куралды жайылтпоо боюнча келишимге (ЯКК) ылайык, ядролук куралсыз мамлекет болууга макул болот.

19. Запорожье атомдук электр станциясы Эл аралык атомдук энергия агенттигинин (МАГАТЭ) көзөмөлү астында иштейт жана өндүрүлгөн электр энергиясы Россия менен Украинанын ортосунда тең бөлүштүрүлөт (50:50).

20. Эки өлкө тең мектептерде жана коомдо ар кандай маданияттарды түшүнүүнү жана толеранттуулукту өнүктүрүүгө, расизм менен бейкалыс пикирди жоюуга багытталган билим берүү программаларын ишке ашырууга милдеттенме алышат.

— Украина диний чыдамдуулук жана тилди коргоо боюнча ЕБ эрежелерин кабыл алат.

— Эки өлкө дискриминациялык бардык чараларды токтотуп, украин жана орус медиаларынын жана билим берүү системасынын укуктарын камсыздоо боюнча макулдашат.

— Бардык нацисттик идеология жана иш-чаралар четке кагылып тыюу салынат.

21. Территорияга байланыштуу жоболор:

— Крым, Луганск жана Донецк Россиянын аймагында экендиги таанылат, бул таанууга АКШ да кирет.

— Херсон жана Запорожье, байланыш тилкеси боюнча тоңдурулат; бул байланыш тилкеси боюнча иш жүзүндө таанууну билдирет.

— Россия макулдашылган беш зонадан тышкары, өзүнүн көзөмөлүндөгү бардык аймактардан баш тартат.

— Украин күчтөрү азыр көзөмөлдөп турган Донецк облусунун бир бөлүгүнөн артка чегинет, жана бул чегинүү зонасы нейтралдуу демилитаризацияланган буфер зона болуп эсептелет, эл аралык деңгээлде Россия Федерациясынын аймагы катары таанылат. Орус күчтөрү бул демилитаризацияланган зонага кирбейт.

22. Келечектеги териториялык уюштуруу боюнча макулдашуу кабыл алынгандан кийин Россия Федерациясы менен Украина бул макулдашууну күч менен өзгөртпөө боюнча милдеттенишет. Бул милдеттенме бузулса, коопсуздук кепилдиктери колдонулбайт.

23. Россия Украинага Днепр дарыясын коммерциялык максатта пайдаланууга тоскоолдук кылбайт, жана Кара деңиз аркылуу буудайдын эркин ташылышы боюнча макулдашууларга жетишилет.

24. Чечилбеген маселелерди талкуулоо үчүн гуманитардык комитет түзүлөт:

— Калган бардык камактагылар жана сөөктөр "баарына баары" принциби боюнча алмаштырылат.

— — Балдар менен бирге бардык жайкын тургундар жана барымтадагылар кайтарылат.

— Үй-бүлөлөрдү кайра бириктирүү программасы жүзөгө ашырылат.

— Кагылыштан жабыркагандарга жардам көрсөтүү чаралары иштелип чыгат.

25. Украина 100 күндүн ичинде шайлоо өткөрөт.

26. Бул кагылышка катышкан бардык тараптар согуш учурундагы аракеттери үчүн толук амнистияга ээ болот жана келечекте эч кандай доо-арыздардын коюлбай тургандыгын жана талаш-тартыштардын болбой тургандыгын моюнга алышат.

27. Бул келишим юридикалык жактан милдеттүү болот. Анын аткарылышын АКШнын президенти Дональд Ж. Трамп жетектеген Тынчтык Кеңеши көзөмөлдөйт жана камсыздайт. Бузуу болгон учурда санкциялар колдонулат.

28. Бардык тараптар бул макулдашууга макул болгондон кийин, эки тарап тең макулдашылган пункттарга чегингенден кийин дароо ок атышууну токтотуу күчүнө кирет жана келишимди ишке ашырууга киришет.

 

Иликте
Украина жана союздаштары ыктымалдуу келишимдин Европанын кызыкчылыктарын коргошу керектигин билдирди
Антарктиданын эриши деңиз деңгээлинин болжолдонгондон да көп көтөрүлүшүнө алып келет
Нигерияда куралчан адамдар мектептен көп сандаган окуучуну  уурдашты
Израиль армиясы Газанын Рафах шаарында дагы беш палестиналыкты өлтүрдү
Индиянын ата мекендик согуштук учагы Дубайдагы авиашоуда кырсыкка учурап, учкуч каза болду
Казакстан Европанын конвенциялык куралдар келишимине катышуусун токтотту
Мехикодо демонстранттар аскердик парад учурунда  көчөлөргө чыгышты
Түштүк Кореяда Юн деңиз күчтөрүнүн өлүмүн териштирүүсүнө кийлигишүү менен айыпталды
Россия Украинанын дрондорунун чабуулуна кабылды
Израиль армиясы Сириянын Кунейтра аймагына чабуулдарын күчөтүүдө
Бангладештеги жер титирөөдө Даккада үч адам каза болду
БУУнун климаттык саммитинде чыккан өрт дүрбөлөң жаратып, маанилүү сүйлөшүүлөрдү үзгүлтүккө учуратты
Израиль Батыш Шериада тарыхый аймакты мыйзамсыз түрдө басып алуу чечимин чыгарганын жарыялады
Жасалма интеллекттин айынан глобалдык чиптердин жетишсиздиги смартфондордун баасын жогорулатат
"Технологиялык гиганттардын маалыматты көзөмөлдөөсү демократияга олуттуу коркунуч келтирет"
Пакистандын коопсуздук күчтөрү өлкөнүн түндүк-батышында 30 согушкерди жок кылышты
БУУ Газадагы өнөктүктүн алгачкы сегиз күнүндө 10 миңден ашуун баланы эмдеди
Түркия жана 50 өлкө БУУнун ядролук агенттигинен жардам талап кылышты
Явада жанар тоо атылып, жүздөгөн адамдар убактылуу жайларга баш калкалоого аргасыз болушту
БУУнун Башкы ассамблеясы UNRWAнын мандатын узартты