Фидан: Израиль Газадагы ок атышпоону саботаж кылды жана бул үчүн жооп бериши керек

Түркиянын тышкы иштер министри Хакан Фидан Израилдин АКШ колдогон Газадагы ок атышпоо келишимин бузуусун токтотушу жана гуманитардык жардамга уруксат берүү милдетин аткарышы керектигин айтты.

Фидан дүйшөмбү күнү Стамбулда Катар, Сауд Арабия, Бириккен Араб Эмирликтери, Иордания, Пакистан, Индонезия жана Түркиянын катышуусунда өткөн министрлер жыйынынан кийин сөз сүйлөдү.

Түркиянын тышкы иштер министри, ок атышууну токтотуу күчүнө киргенден бери Израилдин провокациялык аракеттери кеминде 250 палестиналыктын өмүрүн алганын билдирди.

Фидан ошондой эле Израилди макулдашылган сандагы гуманитардык жардам жүктөрүн Газага киргизбегени үчүн сынга алып, бул чектөөлөр гуманитардык кризисти ого бетер курчутуп жатканын айтты.

“Израиль өз милдеттенмелерин аткарбай жатат. Газага кирген жардам жүктөрүнүн саны макулдашылган деңгээлден кыйла аз,” – деп кошумчалады.

Түркиянын тышкы иштер министри Анкаранын туруктуу ок атышпоо жана эл аралык мыйзамдарга негизделген саясий чечимди колдоорун дагы бир жолу баса белгилеп, блокаданы токтотууга жана Израилдин аракеттери үчүн глобалдык жоопкерчиликти күчөтүүгө чакырды.

Фидан тарабынан Стамбулда өткөрүлгөн Газа темалуу жогорку деңгээлдеги жыйынга Индонезия, Пакистан, Сауд Арабия жана Иорданиянын тышкы иштер министрлери, ошондой эле Бириккен Араб Эмирликтери менен Катардан өкүлдөр катышты. Жыйында ок атышууну токтотуу жана гуманитардык кырдаал талкууланды.

Хамастын даярдыгы

Фидан Түркия жана өнөктөштөрү Газадагы коопсуздук, башкаруу жана калыбына келтирүү аракеттерин координациялап жатканын айтты.

Ал Хамастын элдин укуктарын коргоого арналган Палестина комитетине көзөмөлдү өткөрүп берүүгө даяр экенин билдирди.

Фидан кыштын алдында Газаны калыбына келтирүү үчүн эл аралык координациянын маанилүүлүгүн баса белгилеп, палестиналыктардын биримдигин бекемдөө жана элдешүүнү алдыга жылдыруу үчүн чакырык салды.

“Эл аралык коомчулук бардык тараптар тынчтык процессин сактап, прогресске тоскоол боло турган аракеттерден алыс болушун камсыздашы керек,” – деди Фидан, токтоолук жана жоопкерчиликке чакырып.

Газага эл аралык стабилизациялык күчтөрдүн курамында аскерлерди жөнөтүү темасы боюнча Фидан: “Өлкөлөр стабилизациялык күчтөрдүн аныктамасы жана параметрлерине жараша аскерлерди жөнөтүү чечимин кабыл алышат. Түркия катары тынчтык үчүн зарыл болгон нерселерди жасоого жана курмандыктарга барууга даярбыз, бирок алгач макулдашылган алкак керек” деди.

Нью-Йорк жыйыны

Катышуучу өлкөлөр буга чейин 23-сентябрда Нью-Йоркто БУУнун Башкы Ассамблеясынын Жогорку деңгээлдеги жумалыгынын алкагында АКШнын президенти Дональд Трамп менен лидерлер деңгээлинде жолугушкан.

Жолугушуудан кийинки биргелешкен билдирүүдө Газаны калыбына келтирүү боюнча Араб Лигасы жана Ислам Кызматташтык Уюму (ИКУ) демилгесине негизделген комплекстүү планга муктаждык баса белгиленген. Ошондой эле коопсуздук чаралары, палестин лидерлигине эл аралык колдоо жана палестиналыктарга Газада жашоосун калыбына келтирүүгө жардам берүү боюнча кызматташуу чакырыгын айтылган.

Билдирүүдө туруктуулукту камсыздоо планынын деталдарын иштеп чыгуу зарылдыгы, оккупацияланган Батыш Жээк жана Чыгыш Кудстагы ыйык жайлардагы туруктуулукту сактоонун маанилүүлүгүнө көңүл бурулуп, Палестина бийлигинин реформалык аракеттерине колдоо көрсөтүлгөндүгү маалымдалган.