ДҮЙНӨ
1 мүнөт окуу
«Дүйнө желим кризисинде»: Изилдөө жылына $1,5 триллион саламаттыкка зыян келтирээрин эскертет
The Lancet гезитинде жарыяланган жаңы изилдөө пластикалык (желим) булгануу ден соолукка жыл сайын 1,5 триллион доллардан ашкан зыян алып келээрин жана глобалдык сүйлөшүүлөрдүн алдында планетага да коркунуч туудурарын көрсөттү.
«Дүйнө желим кризисинде»: Изилдөө жылына $1,5 триллион саламаттыкка зыян келтирээрин эскертет
Таштандырылган пластмассалар жана башка материалдар Коломбодо деңизге агып кетпей турган суудагы тосмого чогултулат. / Reuters
4 Август 2025

Жекшемби күнү The Lancet медициналык журналында жарыяланган жаңы серептин жыйынтыгына ылайык, желимдин булгоосу жыл сайын 1,5 триллион доллардан ашык экономикалык жоготууларга алып келет, ден соолук маселелери менен байланышкан жана жашоонун ар бир этабында оору жана өлүм коркунучуна алып келет.

Изилдөөчүлөр: "Дүйнө пластикалык кризисте. Бирок бул сөзсүз боло турган нерсе эмес" деп белгилешти. Алар аба булганышы жана коргошундун таасирин азайтууда колдонулгандай, илимий негизделген, чыгымдарды үнөмдөгөн саясаттык чараларды, анын ичинде эрежелерди, көзөмөлдү жана каржылык стимулдарды сунушташат.

Бул изилдөөнүн жыйынтыктары БУУнун жетекчилиги астында дүйнөлүк желим келишимин иштеп чыгуу боюнча сүйлөшүүлөр Женевада кайра башталган учурда жарыяланды.

Желимди “адамзаттын жана планетанын ден соолугуна олуттуу жана өсүп жаткан коркунуч” деп атаган изилдөөдө, желим өндүрүшүнүн ылдамдап жаткандыгы эскертилет.

Изилдөөгө ылайык, желим өндүрүшү 1950-жылы болгону 2 миллион метрдик тоннадан 2022-жылы 475 миллион тоннага жеткен жана 2060-жылга чейин 1.2 миллиард тоннага жетиши күтүлүүдө.

Ошол эле учурда, 8 миллиард тонна желим калдыгы чөйрөдө топтолуп, анын көбү биологиялык ажыроого туруштук бергендиктен экосистемаларда кала берүүдө. Желимдин 10 пайыздан азы гана кайра иштетилет.

Бул жарыялоо БУУнун жетекчилиги астында өткөн жумада Женевада башталган Бешинчи Өкүлдөр комитетинин (INC-5.2) экинчи бөлүгүнүн сүйлөшүүлөрү менен дал келди. 5-августтан 14-августка чейин 170тен ашык өлкөнүн делегаттары желимдик булганууну азайтууга багытталган мыйзамдуу келишимди иштеп чыгуу үчүн аракет кылышат.

ТийиштүүTRT Global - Türkiye calls for global collaboration under 'Producing Health Model' at World Health Assembly

Иликте
Макрон: "Газадагы жарандар менен израилдик туткундар Нетаньяхунун колуна калтырылбашы керек"
Йеменден учурулган учкучсуз учуучу аппарат Израилдин  Эйлат аймагына келип түшүп 50 киши жараланды
Сирия менен Украина дипломатиялык мамилелерин калыбына келтирди
БУУнун баш катчысы Сириянын президенти менен саясий өткөөл жана аймактык кызматташтыкты талкуулады
Трамптын Газадагы жаңы "тынчтык" планы араб жана мусулман лидерлерине cунушталды
Трамп Батыш Шерианын аннексияланышына бөгөт коюуну убада кылды
Испания Газа үчүн  гуманитардык флотилияны колдоо үчүн  кемесин жөнөттү
Шараа: Сириянын биримдиги аймактык коопсуздуктун негизги элементи
Израилдин "коопсуз аймагы" Газадагы 1 миллион палестиналыкты суусуз калтырды
БУУда Зеленский менен сүйлөшкөн Трамп Россия тууралуу позициясын өзгөрттү
Макрон: Израиль коңшуларына каршы “туруктуу согуш” абалында коопсуздукту камсыздай албайт
БУУ: Эскалатордун токтоп калышына Трамптын оператору себепкер болушу мүмкүн
Швеция орус коркунучуна каршы  Европаны "согушка даяр турууга" чакырды
Эрдогандын сөздөрү Нью-Йорктогу ири экранда чагылдырылды
Сауд Арабиясынын баш муфтийи, шейх Абдулазиз бин Абдулла аль-Шейх, дүйнөдөн кайтты
Араб мамлекеттери  Израилдин Газадагы "геноциддик согушун" дароо токтотууну талап кылышты