Түркиянын президенти Режеп Таййип Эрдоган Газа Палестин элинин жери бойдон калышы жана акырында бул аймакты палестиндиктер башкаруусу "өтө маанилүү" экенин айтты.
Түрк Мамлекеттер Уюмунун саммитине катышкан Эрдоган шаршемби күнү Азербайжандан кайтып келе жатып, журналисттерге сүйлөгөн сөзүндө, Түркиянын негизги максаты "мүмкүн болушунча тез арада жана толук кандуу ок атышууну токтотууга жетишүү" экенин белгиледи.
"Газага гуманитардык жардам үзгүлтүксүз жеткирилиши зарыл. Израилдин чабуулдарынан талкаланган Газанын инфраструктурасын калыбына келтирүү да биздин артыкчылыктуу милдеттерибиздин катарына кирет. Бул максатта биз активдүү дипломатиялык аракеттерди жүргүзүп жатабыз," - деди ал.
Эрдоган:"Газа Палестин элинин жери бойдон калышы өтө маанилүү жана аны палестиндиктер башкаруусу да ошондой эле маанилүү," - деп кошумчалады.
"Коопсуздук кандайча камсыздалат жана стабилдештирүү күчтөрү кандайча түзүлүп, иштейт деген маселелерди кененирээк талкуулоого болот. Мен Египеттин Шарм-эль-Шейх шаарындагы сүйлөшүүлөргө өзгөчө маани берем," - деди ал, АКШ президенти Дональд Трамптын ок атышууну токтотуу сунушуна байланыштуу сүйлөшүүлөрдү эске алып.
"Сириялык бир туугандарыбыз эркиндикке жетишкендей эле, Чыгыш Кудс борбору болгон, 1967-жылкы чек араларына негизделген Палестина мамлекети сөзсүз түзүлөт," - деди Эрдоган Анкарада Адилеттик жана өнүгүү партиясынын (АК партия) жыйынында сүйлөп жатып.
Түркиянын президенти Палестина тобу ХАМАСтын тынчтык аракеттерине катышуусун да мактады. "ХАМАС АКШ президенти Дональд Трамптын тынчтык планына өтө оң жооп берип, тынчтыкка болгон каалоосун ачык көрсөттү," - деди ал, Түркиянын аймактагы тынчтык демилгелерин колдой турганын белгилеп.
Тынчтык сүйлөшүүлөрү
Ал Түркиянын Улуттук чалгындоо уюмунун башчысы Ибрахим Калын да сүйлөшүүлөргө катышарын жана бул сүйлөшүүлөрдүн жыйынтыгы өтө маанилүү экенин айтты.
"Биз ар бир аракетти колдойбуз деп айтканымда, бардык мүмкүнчүлүктөрдү эске алып бул билдирүүнү жасадым. Израиль өз убадаларын аткарып, бул тынчтык аракетин бузууга кадам таштабаса экен деп үмүттөнөбүз. Биз туруктуу ок атышууну жана тынчтыкты каалап жатканыбыз менен, этият болууга да аракет кылуудабыз," - деп кошумчалады ал.
Эрдоган АКШга болгон акыркы сапары учурунда жана ушул жумада Трамп менен телефон аркылуу сүйлөшүүсүндө Палестина маселесинде чечим кантип табыла турганын түшүндүргөнүн айтты.
Трамптын Газа планы тууралуу Эрдоган мындай деди: "Трамп бизден ХАМАС менен сүйлөшүп, аларды ынандырууну суранды жана биз бул маселеде тиешелүү тараптар менен дароо байланыштык."
"Мен Трампка анын тынчтык аракеттерин колдой турганыбызды айттым. Бул тууралуу коомчулукка да ачык билдирдик. ХАМАС өз жообунда тынчтыкка жана сүйлөшүүлөргө даяр экенин билдирди. Башкача айтканда, алар каршы пикир айткан жок. Менимче, бул өтө баалуу кадам," - деп кошумчалады ал.
Глобалдык Сумуд гуманитардык жардам флотилиясы
Өткөн жумада Израиль тарабынан кол салууга кабылган Глобалдык Сумуд гуманитардык жардам флотилиясы тууралуу Эрдоган Түркия бул процессти учкучсуз учуучу аппараттар жана кемелер аркылуу жакындан көзөмөлдөгөнүн айтты. Президент жардам миссиясынын кыймылын жеке өзү учкучсуз учуучу аппарат аркылуу көзөмөлдөгөнүн билдирди.
"Бул флотилия Израилдин Газаны мыйзамсыз блокадага алганын ачык көрсөттү. Бул жагынан алганда, бул маанилүү. Алар гуманитардык жардам гана алып жүргөн кемелерин Газанын аймактык сууларына чейин жеткирип, блокаданы бузууга жетишти. Менимче, бул эң маанилүү ийгилик," - деди ал.
Өткөн жумада Израилдин деңиз күчтөрү Газаны көздөй багыт алган Глобалдык Сумуд флотилиясынын 40тан ашык кемесине кол салып, 450дөн ашык активистти камакка алган. Алардын көбү депортацияланган.
Сирия тууралуу
Сирияга кайрылып, Түркиянын президенти быйыл март айында жетишилген макулдашууну эске алып, "СДК өз убадаларын аткарып, Сирия менен интеграциясын аякташы керек," - деди.
"Биз Сириянын кайрадан туруксуздукка түшүп кетишине эч качан жол бербейбиз. Түркия жердеги бардык окуяларды жакындан көзөмөлдөп турат. Биздин сабырдуу, этият жана кадыр-барктуу позициябызды эч качан алсыздык катары кабыл албаш керек," - деди Эрдоган.
"Түрк-күрт-араб альянсы аймактагы туруктуу тынчтык жана бейпилдик үчүн негизги ачкыч болуп саналат," - деп кошумчалады ал.
Эрдоган:"Эч ким провокацияларга алдырбашы же жалган амбицияларга азгырылбашы керек," - деди.
"Сириянын аймактык бүтүндүгү биз үчүн абдан маанилүү. Биз аны четке каккан мамилелерди кабыл ала албайбыз. Сириянын президенти Ахмед аль-Шараа жана анын администрациясы биздин көз караштарыбызды бөлүшөт. Түркия Сирия эли менен бирге болууну улантат."
