Түркиянын президенти Режеп Таййип Эрдоган 2024-жыл Түркия үчүн маанилүү жетишкендиктер жылы болгонун белгиледи. Ал бул тууралуу Түркия Экспортчулар Ассоциациясы (ТЭА) уюштурган иш-чарада сүйлөп жатып, өткөн жылдагы экспорт көлөмдөрүнө токтолду.
ТЭАнын дүйшөмбү күнү берген маалыматына ылайык, 2024-жылы эң ири 10 экспорттоочу компаниялардын катарына Ford, Toyota, Türkiye Petrol Rafinerileri, Kibar Dis Ticaret, Star Rafineri, TGS Dis Ticaret, Oyak-Renault, Vestel, Arcelik жана Baykar кирген.
Президент Эрдоган Түркиянын экономикасы 2024-жылы 3.2 пайызга өскөнүн, бул өсүш инвестиция, иш менен камсыз кылуу, өндүрүш жана экспортко басым жасаган стратегиянын натыйжасы экенин баса белгиледи. Ал 2025-жылы да бул темп уланарын айтты.
2025-жылдын биринчи чейрегинде Түркиянын экономикасы өткөн жылга салыштырмалуу 2 пайызга өскөнүн, бул өлкөнүн 19-чейрек катары менен үзгүлтүксүз өсүшүн билдирерин эске салды.
Ал орто мөөнөттүү экономикалык программа өлкөнүн сырткы булактарга көз карандылыгын азайтып, структуралык туруктуулугун жогорулатканын белгилеп, Түркиянын алсыздыктарын минималдаштырууга жардам бергенин айтты.
Акыркы үч айда болгон көптөгөн олку-солкулуктарга карабастан, программа туруктуулугун сактап, ишенимди кайрадан жандантканын баса белгиледи.
Эрдоган Түркиянын резервдери май айынын башынан бери кайрадан өсө баштаганын, өлкөнүн тобокелдик премиясы төмөндөп, түрк лирасына болгон ишеним жогорулап жатканын айтты.
2024-жыл экспорт боюнча рекорддук жыл болгонун белгилеген Эрдоган: "Биз 2024-жылы $262 миллиард экспорт менен рекорд койдук. Дүйнөлүк экспорттогу үлүшүбүздү 1.07 пайызга жеткирдик", - деди.
Ал өткөн жылы $1 миллиард же андан көп экспорт жасаган компаниялардын саны 18ге жеткенин, ал эми $100 миллион же андан көп экспорт жасаган компаниялардын саны 302ге көбөйгөнүн кошумчалады.
2025-жылы да өлкө ошол эле темпте өсүүнү улантарын, май айында экспорт $24.8 миллиардга жетип, өткөн жылдын ошол эле айына салыштырмалуу 2.7 пайызга көбөйгөнүн жана бул республика тарыхындагы эң жогорку айлык экспорт болгонун айтты.
Коргонуу тармагы
Президент Эрдоган: "Биз коргонуу жана авиация, үй эмеректери, автоунаа жана энергетика сыяктуу көптөгөн тармактарда дүйнөнүн алдыңкы өндүрүүчүлөрүнүн бирибиз", - деди.
2002-жылы коргонуу жана авиация экспорту $248 миллионду түзсө, 2024-жылы Түркиянын бир гана коргонуу өнүмдөрүн сатуусу $15 миллиарддан ашып, 180ден ашык өлкөгө жана аймакка $6.7 миллиард экспорт жасалганын, бул сыймыктануу булагы экенин айтты.
НАТО жана кызмат көрсөтүү экспортун кошкондо, Түркиянын жалпы экспорту $7.1 миллиардды түзөт.
Эрдоган: "Биз куралдуу жана куралсыз учкучсуз учуучу аппараттар (УУА/ КУУА) боюнча дүйнөнүн алдыңкы өлкөлөрүнүн бири болууга жетиштик", - деп баса белгиледи.
Түркиялык компаниялар дүйнөдө сатылган ар бир үч УУАнын экөөсүн өндүрөт жана Түркия кургактыктагы брондолгон унаалар боюнча дүйнөлүк брендге айланганын кошумчалады.
Эрдоган улуттук согуштук учак Каандын суроо-талаптары алдыдагы жылдары көбөйөрүн белгилеп: "Биз учкучсуз учуучу аппараттардагыдай эле согуштук учактарда да дүйнөлүк ийгиликке жетебиз деп үмүттөнөбүз", - деди.
Глобалдык маселелер
Эрдоган бажы тоскоолдуктары аркылуу жүргүзүлгөн соода согуштары азыркы белгисиздик климатын ого бетер тереңдеткенин белгилеп: "Биз экономикадан тартып глобалдык саясатка жана социалдык тең салмактуулукка чейин көптөгөн тармактарда тобокелдиктер көбөйүп, коркунучтар ар түрдүү болуп жаткан процесске туш болуудабыз", - деди.
"Айрыкча биздин аймакта дээрлик күн сайын жаңы чыңалууларга күбө болуудабыз. Бул баарыбызга белгилүү: тең салмактуулукту орнотуу, туруктуулукту камсыз кылуу жана бороондуу суулардан тынч сууларга өтүү үчүн дагы бир аз убакыт талап кылынат", - деп кошумчалады.
Ал Түркия бул чындыктарды эске алуу менен өзүнүн жол картасын, божомолдорун жана стратегияларын аныктап жатканын белгилеп: "Биз эч нерсени кокустукка калтырбайбыз; ар кандай мүмкүн болуучу сценарийлерге даярданып жатабыз", - деди.
