Түркиянын тышкы иштер министри Хакан Фидан ишемби күнү берген билдирүүсүндө Газадагы Эл аралык турукташтыруучу күчү (ISF) тууралуу баа берүүлөрдүн уланып жатканын жана сүйлөшүүлөрдүн бул күчтүн ыйгарым укуктарына жана аракеттенүү эрежелерине багытталганын айтты.
Фидан күчтөрдүн түзүлүшү боюнча «чоң суроо» бар экенин, кайсы өлкөлөрдүн кошулаары, командалык структура кандай болоору жана алардын «биринчи миссиясы» эмне болору белгисиз экенин айтты.
Фидан : “Миңдеген суроо бар. ISFти жайгаштыргандан кийин процесс акырындык менен калыптанат", - деди.
Түркиянын тышкы иштер министри күчтүн биринчи максатынын палестиналыктар менен израилдиктердин чек ара линиясында бири биринен бөлүнүшү жана кагылышуу коркунучун азайтуу болушу керектигин айтты.
Түркия ок атышууну токтотуу келишиминин кепилдеринин бири, бирок Израиль өкмөтү түрк коопсуздук күчтөрүнүн ISFке кошулушуна каршы, анткени Тель-Авивдин Анкара менен болгон мамилеси Газадагы согуштан улам чыңалган.
Түркия тынчтык келишиминин кепилдеринин бири болуп саналат, бирок Тел-Авивдин Анкара менен карым - катнаштары Газада уланып жаткан согуштан улам чыңалгандыктан Израиль башкаруусу түрк коопсуздук күчтөрүнүн ISFке кошулушуна нааразычылык билдирүүдө.
“Украинада, Газада жана Сирияда иштердин жолуна кириши үчүн аракет кылынууда”,- деген Фидан АКШнын президенти Дональд Трамп да колдогон ортомчулук аракеттеринин “Түркиянын максат жана кызыкчылыктары менен чоң өлчөмдө дал келгендигин” сөздөрүнө кошумчалады.
Тышкы иштер министри Фидан Катарда өткөн 2025 Доха форумунда сүйлөгөн сөзүндө сириялык качкындарды кабыл алуудагы Түркиянын ролун баса белгилеп, Сирияны турукташтыруу үчүн эл аралык аракеттерди координациялоого чакырды.
Сириядагы жарандык согушунан кийин ачык каалга саясатын жүргүзгөндөрүн белгилеген Фидан: "Сириядагы кризис башталганда ушундай саясат жактырылды. Натыйжада көп сандаган сириялык качкын согуштан качып чек ара капкаларыбызга келди. Жыйынтык катары бул саясат гуманитардык максаттарга кызмат кылды",- деди.
Израилдин «толук чыгарылышы»
Израиль - Палестина маселесиндеги ортомчулардын бири болгон Катардын премьер - министри сүйлөгөн сөзүндө Газа сүйлөшүүлөрүнүн “орчундуу” бир мезгилде экендигин белгиледи жана чукул түрдө алдыга жылууга чакырды.
Катардын премьер - министри Шейх Мухаммед бин Абдуррахман Аль Тани Газада эки айга жакын убакыттан бери күчүндө болгон ок атышууну токтотуу келишиминин израилдик бөлүктөр оккупациядагы Палестина жерлеринен чыгып кетмейинче аягына чыгарылбай турганын билдирди.
Эл аралык турукташтыруу күчтөрү
БУУнун Коопсуздук Кеңеши АКШ колдогон Газадагы чыр-чатакты токтотуу боюнча комплекстүү планды бекитип, убактылуу Эл аралык турукташтыруу күчүн (ЭСК) түзүүгө уруксат берди.
2803-2025-резолюция Тынчтык Кеңешине жана катышуучу мүчө мамлекеттерге өткөөл бийликтин астында оперативдүү бөлүмдөрдү түзүүгө мүмкүндүк берет.
Туруктуулукка жеткенден кийин, Израиль күчтөрү чыгып кетет жана коопсуздук тосмосу Газа коопсуз болгонго чейин күчүндө болот.
Кеңештин кызмат мөөнөтү 2027-жылдын аягына чейин узартылып, аткарылган иштер тууралуу отчеттор эки жылда бир берилип турат.
